Wat verstaan we onder het patellofemoraal pijnsyndroom?

Het patellofemoraal pijnsyndroom (PFPS) is een term die gebruikt wordt om de pijnklachten te omschrijven die ontstaan door het minder goed werken/ glijden van het patellofemoraal ( knieschijf tov het kniegewricht) gewricht.

Het kniegewricht bestaat uit drie beenderige delen: het dijbeen (femur), het scheenbeen (tibia) en de knieschijf (patella). De knieschijf ligt vooraan op het kniegewricht in de pees van de quadriceps (bovenbeenspier). Door deze anatomie is de knieschijf een beangrijk onderdeel van het kniegewricht en moet deze meebewegen bij het plooien en strekken van de knie. De achterkant van de knieschijf is bedekt met kraakbeen, zodat er geen direct bot op bot contact is tussen de knieschijf en het dijbeen en deze vlot kan glijden.

Normaal gesproken ligt de knieschijf min of meer in het midden van ons kniegewricht, zodat de krachten op de knieschijf evenredig zijn verdeeld. Wanneer men last heeft van het patellofemoraal pijnsyndroom is er een afwijkende stand van de knieschijf (patella) ten opzichte van het dijbeen (femur). De richting kan naar boven/beneden afwijken maar ook naar binnen/ buiten en zelfs gedraaid zijn. Deze afwijkende stand zorgt voor een grotere belasting op het kniegewricht (knieschijf – knie) gewricht tijdens het bewegen. Deze grotere belasting kan resulteren in pijnlijke weefselschade en inflammatie van structuren van het patellofemoraal gewricht (bijvoorbeeld aan het kraakbeen of bindweefsel). Wanneer deze pijnklacht zich voordoet, spreekt men van het patellofemoraal pijnsyndroom.

De afwijkende stand van de knieschijf kan door verschillende factoren worden veroorzaakt. Eén van de meest voorkomende oorzaken is een spierdisbalans van de twee buitenste delen van de quadriceps (bovenbeenspier). Vaak trek de buitenste quadriceps (vastus lateralis) harder aan de knieschijf dan de binnenste quadriceps (vastus medialis), met als resultaat dat de knieschijf naar de buitenzijde van het bovenbeen wordt getrokken. Dit kan leiden tot een abnormale beweging van de knieschijf wanneer men de knie buigt en strekt. Er zijn verschillende factoren die deze spierdisbalans kunnen veroorzaken, zoals verkeerde biomechanica van het onderste lidmaat, pijn etc. Onze taak als therapeut om de factoren op te zoeken welke deze verkeerde stand veroorzaken.

Wat zijn de klachten?

Iemand met deze klachten eraart pijnklachten rondom de knie, en ter hoogte van de knieschijf. Deze pijnklacht kan ook uitstralen naar de knieholte en/of de binnen of buitenzijde van de knie. Vaak neemt de pijnklacht toe tijdens activiteiten waarbij de belasting op het patellofemoraal gewricht hoog is. Acitiviteiten die deze klachten stimuleren zijn: lang wandelen, trap op maar voornamelijk het af lopen, hurken, fietsen (tegen hoge weerstand) en springen.

Het patellofemoraal pijnsyndroom is een aandoening die vaak voorkomt bij kinderen of adolescenten. In ernstige gevallen is het moeilijk om volledig te steunen op het aangedane been en kan men het gevoel hebben dat hij of zij ‘door de knie heen zakt’.

Bijdragende factoren kunnen zijn: spierzwakte (bovenbeen en bilspieren), spierverkorting, gewricht stijfheid, een plotse toename van sportbelasting, recente groeispurt, afwijkende stand knieschijf, slechte voetenstand, verkeerd schoeisel, een knie blessuregeschiedenis en slechte training.

Hoe gaan wij het in de praktijk behandelen?

De meeste personen met het patellofemoraal pijnsyndroom reageren goed op kine behandeling en verbeteren met de tijd. Wanneer de aandoening al een langere periode aanwezig is zal de revalidatie automatisch langer duren (meerdere maanden). Een snelle start met kinesitherapie is belangrijk voor een optimaal herstel.

Tijdens de kine sessie kunnen verschillende behandelstrategieën worden aangeboden. Deze kunnen zijn: stretchen, RICE (rust, ijs, compressie, elevatie), dry Needling, triggerpoint therapie, electrostimulatie om de juiste spiergroepen zelf te kunnen sturen, thecartherapie ter bevordering van het herstel, gewricht mobilisaties, oefentherapie (flexibiliteit, kracht en balans), aanpassen van activiteiten, biomechanische correctie, Medical taping, easytaping, dynamic taping etc. De kine werkt gecombineerd ‘manueel' en geeft advies naar oefeningen die het beste zijn voor de patiënt. Hierin is de samenwerking tussen de kiné en de patiënt erg belangrijk. De patiënt dient voldoende relatieve rust te nemen, zodat er niet meer schade optreedt en het herstelproces niet belemmerd wordt. Samen met de therapeut zal een opbouwend behandeltraject worden opgesteld en later helpen bij het terug starten met trainen waarbij interactie met de club/trainer soms geen overbodige luxe is.

Het uiteindelijke doel is dat de glijding van de knieschijf terug klachtenvrij en mooi verloopt in de groeve bij al de bewegingen die nodig zijn per patiënt.